علت بروز کمردرد دوران بارداری چیست؟ کمردرد بارداری دردی است که بیشتر زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. کمردرد معمولاً از نیمه دوم بارداری شروع می‌شود و در ابتدای بارداری شایع نیست. کمردرد بارداری معمولا خطرناک نیست مگر اینکه فرد سابقه ابتلا به کمردرد پیش از بارداری یا اضافه وزن زیاد داشته باشد. این درد معمولا خفیف است و تنها در درصد کمی از موارد شدید می‌شود. کمر درد در بارداری اغلب در انتهای روز و شب و نیز با افزایش زمان ایستادن و فعالیت خانم باردار افزایش و با استراحت بهبود می‌یابد. این درد ممکن است در ناحیه باسن و پشت ران نیز احساس شود ولی به ساق، کف و انگشتان پا نمی‌رسد. هیچ رابطه ای بین جنسیت جنین و بروز، شدت یا نوع کمردرد بارداری وجود ندارد.
علت های کمر درد در سه ماه اول بارداری
کمردرد بارداری معمولاً در محل اتصال لگن به ستون فقرات ایجاد می‌شود. دلایل زیادی برای بروز کمردرد در سه ماه اول بارداری وجود دارد که عبارتند از:
تغییرات هورمونی در بارداری
بارداری با ایجاد تغییر در سطح هورمون‌ها همراه است. هورمون‌ها با تغییرات در سوخت و ساز بدن و اثر بر عضلات می‌توانند باعث بروز کمر درد در اوایل بارداری شوند. بعد از بارداری چون مقادیر هورمون‌ها به حالت قبل برمی‌گردد کمر درد هم از بین می‌رود. تغییرات هورمون‌های پروژسترون و هورمون ریلکسین باعث بروز کمر درد در بارداری می‌شود.
هورمون پروژسترون: مقادیر پروژسترون با شروع بارداری افزایش می‌یابد. این هورمون باعث شل شدن عضلات و رباط‌های نزدیک لگن می‌شود و با تاثیر بر ثبات مفاصل باعث بروز کمر درد بارداری در هفته های اول می‌شود.
هورمون ریلکسین: هورمون ریلکسین یا هورمون آرامش مانند هورمون استروژن و پروژسترون در سیکل‌های ماهانه ترشح می‌شود. این هورمون بعد از تخمک گذاری افزایش می‌یابد و باعث چسبیدن تخمک به دیواره‌ی رحم می‌شود. هورمون ریلکسین انقباضات رحم را در هفته‌های اول به منظور چسبیدن تخمک به دیواره‌ی رحم کم می‌کند، در‌حالی‌که نزدیک زایمان رباط و مفاصل کانال زایمان را شل می‌کند و باعث آسان شدن زایمان می‌شود. رحم و جنین در دوران بارداری شروع به ترشح هورمون آرامش می‌کنند و تغییرات در میزان ترشح این هورمون در دوران بارداری می‌تواند بر ثبات رباط‌های ستون فقرات و مفاصل تاثیر بگذارد و باعثشل شدن آن ها و بی ثباتی ستون فقرات و کمر درد در هفته اول بارداری شود.
استرس و اضطراب
مادر شدن و بارداری یک تجربه‌ی هیجان انگیز برای خانم‌ها است اما به‌دلیل شرایط خاص آن ممکن است برای خانم باردار همراه با استرس باشد. معمولا این افراد به‌دلیل استرس، انقباض عضلات پشت، کمر درد، سردرد در بارداری و خستگی در بارداری را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: تنگی کانال نخاعی کمر
علت های کمر درد در سه ماهه‌ی دوم و سوم بارداری
بالا رفتن ماه‌های بارداری با تغییرات ظاهری در بدن مادر باردار همراه است. این تغییرات باعث فشار به ستون فقرات و کمر درد در بارداری می‌شود. به طور کلی علت های کمر درد در سه ماهه‌ی دوم و سوم بارداری شامل موارد زیر است:
اضافه وزن در بارداری
بالارفتن وزن مادر باردار به‌دلیل افزایش حجم مایعات در بدن و وزن جنین امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. این اضافه وزن بین ۱۱ تا ۱۶ کیلو است. در طی یک بارداری ستون فقرات باید این وزن را تحمل کند که این موضوع می‌تواند باعث کمردرد شود. وزن کودک و رحم در حال رشد نیز به رگ‌های خونی و اعصاب لگن و پشت فشار وارد می‌کند.
ظاهر بدن و به عقب خم شدن
بزرگ شدن شکم و افزایش وزن باعث تغییر مرکز ثقل بدن به شکم می‌شود، مادر باردار با شکم برآمده برای حفظ تعادل بدن به عقب خم می‌شود و این حالت باعث ایجاد فشار بر روی مهره‌های کمر می‌شود، به این ترتیب کمر درد در بارداری ایجاد می‌شود.
عصب سیاتیک
عصب سیاتیک از لگن عبور می‌کند و فشار به آن در دوران بارداری و غیر از بارداری باعث درد شدید می‌شود. در دوران بارداری عوامل زیر باعث فشار به این عصب و بروز کمر درد می‌شود.
- اضافه وزن مادر باردار به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند.
- ممکن است کمر درد در بارداری ماه هشتم و نهم به‌دلیل چرخیدن جنین و فشار آورن سر جنین به عصب سیاتیک و بروز درد شدید در کمر، باسن و پاها شود.
عضلات شکم
طرفین شکم از عضلاتی تشکیل شده که به ثبات ستون فقرات کمک می‌کند. اتصال عضلات در وسط شکم است. وقتی جنین در حال رشد به این عضلات فشار وارد کند، این فشار و کشیدگی بر ستون فقرات اعمال می‌شود و باعث بروز کمر درد در بارداری می‌شود. حالتی که زیاد شدن کشش منجر به قطع اتصال عضلات می‌شود، دیاستاز رستی نامیده می‌شود.
بیرون‌زدگی دیسک کمر
ماده‌ی ژله‌ای بین مهره‌های ستون فقرات وجود دارد و به نام دیسک شناخته می‌شود، درصورتی‌که فشاری به ستون مهره‌ها وارد شود، این ماده بیرون می‌زند و به اعصاب نخاع فشار وارد می‌کند. فشار به نخاع با ارسال پیام به مغز و احساس درد همراه خواهد بود.
کمر درد در بارداری ناشی از بیرون‌زدگی دیسک کمر در افراد زیر شایع است:
- در افرادی که قبل از بارداری مشکل فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر داشته‌اند.
- افرادی که بعد از بارداری به‌دلیل بالا رفتن وزن دچار دیسک کمر می‌شوند.
- افرادی که در دوران بارداری کار سنگین انجام می‌دهند و اجسام سنگین جا به جا می‌کنند.
عفونت ادراری
عفونت ادراری در هر کدام از بخش‌های دستگاه ادراری مانند مثانه، کلیه و مجاری ادرار ایجاد می‌شود. خانم‌های باردار در ماه‌های اول بارداری به دلیل افزایش پروژسترون در معرض این عارضه هستند. کمر درد در بارداری ماه چهارم به بعد ممکن است با بزرگ شدن و فشار رحم به مثانه و تخلیه نشدن کامل آن یا با رعایت نکردن بهداشت شخصی سبب ابتلا به عفونت ادراری و دل و کمر درد در بارداری شود. این حالت با نشانه‌های سوزش و دردناک شدن ادرار، بوی بد و ادرار تیره رنگ، حالت تهوع و استفراغ، تب، اسهال و کمر درد در بارداری ظاهر می‌شود.
متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی
فلوشیپ جراحی تومورهای استخوانی و عضلانی
عضو انجمن بین الملی حفظ اندام امریکا و اروپا ( ISOLS )
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران ( IOA )
استاد یار دانشگاه
۰ Comments