در رفتگی مادرزادی لگن درمان دارد؟

در حالت طبیعی سراستخوان ران در داخل حفره ای به نام حفره استابولوم قرار دارد. ولی در مواردی شاهد هستیم که فرد از بدو تولد و به طور مادرزادی در نحوه قرار گیری استخوان در این حفره با مشکلاتی روبرو است.
دررفتگی مادرزادی لگن به بیماری ای گفته می شود که در آن سراستخوان ران به طور طبیعی در حفره استابولوم قرار نگرفته باشد. حفره استابولوم در این موارد شکل طبیعی ندارد و توانایی نگه داری سر استخوان را در درون خود ندارد.
برای مثال در مواردی حفره استابولوم عمیق نیست و یا اینکه شکل کلی آن به گونه ای است که سراستخوان به درستی در آن قرار نمی گیرد.ما در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی را در خصوص در رفتگی مادرزادی لگن وم درمان آن به شما ارائه دهیم پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

دررفتگی لگن

انواع دررفتگی مادرزادی لگن

در رفتگی مادرزادی لگن دارای انواع مختلفی است و در هر کدام از آنها قسمتی از استخوان در رفته یا بیرون قرار گرفته است. از جمله انواع در رفتگی مادرزادی لگن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• در برخی از کودکان سر استخوان به طور کامل از حفره استابولوم بیرون قرار گرفته است. به این مورد دررفتگی مادرزادی لگن در ناحیه مفصل ران می گویند.
• در مواردی هم سراستخوان در داخل حفره استابولوم است اما وضعیت آن به گونه ای است که هر لحظه امکان دارد از محل اصلی خود خارج شود. در واقع به طور کامل ثابت و مستحکم نیست.
• برخی از کودکان نیز در سال های اول تولد مشکلی را در این ناحیه احساس نمی کنند اما زمانی که بزرگ شدند دررفتگی مادرزادی لگن بروز و ظهور پیدا می کند.

علل بروز دررفتگی مادرزادی لگن

در حقیقت تا کنون پزشکان هم به طور دقیق  علت اصلی و دقیق دررفتگی مادرزادی لگن را نمی دانند. اما بهترین متخصصین و محققین بر این باورند که عوامل زیر در دررفتگی مادرزادی لگن نقش دارند:

• حفره استابولوم در برخی از کودکان به طور طبیعی شکل نمی گیرد. شکل غیرطبیعی حفره استابولوم و عمیق کم آن باعث دررفتگی ماردرازدی می شود.
• شل بودن کپسول ران نیز از دیگر عوامل زمینه ساز برای دررفتگی لگن معرفی می شود
• شواهد بیانگر این است که میزان شیوع بیماری دررفتگی مادرزادی لگن ارتباط مستقیمی با قنداق کردن بچه دارد. یعنی در جوامعی که مادران آن ها کودک خود را قنداق می کنند این عارضه بیشتر دیده می شود. بر عکس در جوامعی که مادران کودکان خود را قنداق نمی کنند این عارضه کمتر دیده می شود.

علائم و نشانه های دررفتگی مادرزادی لگن

کودکانی که به دررفتگی مادرزادی لگن دچار می شوند در سه ماهه اول علائم و نشانه هایی دارند که با توجه به آن ها می توانید بروز این بیماری را تشخیص دهید.
تشخیص به هنگام، درمان به موقع و در اسرع وقت را به همراه دارد که در نهایت باعث افزایش موفقیت روند درمان می شود. از مهم ترین علائم در رفتگی مادر زادی لگن می تواند به موارد زیر اشاره نمود:

• بعد از تولد شیارهایی در کشاله ران کودکان وجود دارد که بخشی از آن ها طبیعی است. شیارهای طبیعی قرینه هستند. یعنی در هر دوطرف پا، به یک میزان شیار دیده می شود. اما در پاهایی که استخوان لگن در رفتگی پیدا کرده است شیارها بیشتر است. همین مساله باعث غیر قرینگی شیارها می شود.
• ایجاد محدودیت حرکتی در ران کودک؛ این علامت مخصوصاً زمانی احساس می شود که مادر می خواهد کودک خود را پوشک کند. زمانی که ران های کودک به درستی از هم باز نشود و پاها به یک اندازه از هم فاصله نگیرند، نشانه دررفتگی لگن می باشد.
• سومین علامت زمانی است که پزشک متخصص تست تشخیصی بارلو و ارتولانی را انجام می دهد. در این تست پزشک ساق پا و ران های کودک را با دست می گیرد سپس مفصل ران را با تحریک مستقیم در محل اصلی خود جای می اندازد. در صورتی که اعمال فشار متوقف شود مفصل ران از حفره بیرون می آید و بیرون زدگی مفصل ران حس می شود.

درمان دررفتگی لگن

نشانه های دررفتگی مادرزادی لگن بعد از سه ماهگی کودک

همانطور که گفتیم دررفتگی مادرزادی لگن ممکن است در سنین مختلف بروز کند و نشانه هایی از آن را در خود پدید بیاورد. بنابراین می توان گفت که علامت های دررفتگی در سنین مختلف متفاوت می باشد.

از جمله نشنانه های در رفتگی مادر زادی لگن پس از سه ماهگی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

محدودیت های حرکتی در ناحیه مفصل ران

دررفتگی باعث می شود که ران ها به مقدار زیاد از هم فاصله نگیرند. به همین جهت پزشکان برای این کودکان نمی توانند تست بارلو و ارتولانی را انجام دهند.

ایجاد تغییرات ظاهری در لگن

استخوانی که در بخش بیرونی لگن بچه وجود دارد تروکانتر نام دارد. این استخوان در وضعیت دررفتگی لگن بیرون زدگی و برجستگی بیشتری دارد.

کوتاه شدن ران در سمت دررفتگی

در همان سمتی که استخوان لگن بیرون زدگی دارد، ران کوتاه تر است. برای تست این مساله می توانید کودک را روی کمر بخوابانید، سپس پاهای کودک را در سطح زمین به هم بچسانید. اگر زانوی یک پا از دیگری پایین تر قرار گرفت در استخوان ران همان سمت دررفتگی ایجاد شده است.

دررفتگی لگن در کودک

راه رفتن دیرهنگام و به طور لنگان لنگان

کودکانی که به بیماری دررفتگی لگن مبتلا هستند مدت زمان بیشتری طول می کشد که راه بیفتند. از طرفی هم هنگام راه رفتن لنگش دارند.

افزایش قوس کمر

در واقع به دلیل دررفتگی لگن کودکان به درستی نمی توانند روی پای خود بایستند بنابراین مجبورند بدن خود را در حالتی قرار دهند که فشار کمتری به ران مشکل دار ( آن طرفی که استخوان ران در رفتگی دارد) وارد شود. از این رو حالت ایستادن به نوعی است که قوس کمر در این کودکان زیاد است.

درمان در رفتگی مادر زادی لگن 

مسئله ای که وجود دارد این است که درمان در رفتگی مادرزادی لگن را هرچه سریع تر آغاز کنید بهتر است و نتایجی مطلوب تر به همراه دارد. درمان در رفتگی مادرزادی لگن اغلب با روش های گوناگونی انجام می شود و بسته به زمان و سن در رفتگی لگن پزشک متخصص ارتوپد درمان های مختلفی را توصیه می کند.

در رفتگی مادرزادی لگن اگر در ابتدای نوزادی تشخیص داده شود، پزشک بستن نوعی کمربند که پاولیک هانس نام دارد را توصیه می نماید. این درمان را کودک می تواهند تا سن 6 ماهگی انجام دهد تا در نتیجه سر استخوان ران در حفره استابولوم پایدار شود.

لازم است به ذکر است که اگر توسط این روش درمانی این مشکل برطرف نشود، یا تشخیص این مشکل پس از 6 ماهگی صورت بگیرد، پزشک انجام جراحی را توصیه می نماید.

نتیجه گیری

امیدواریم که والدین نسبت به سلامتی فرزندشان حساس تر برخورد کنند و در صورت مواجهه بر هرگونه مشکلاتی سریعاً به یکی از بهترین متخصصین ارتوپد مراجعه کنند.

خوش بختانه بیماری دررفتگی لگن در صورتی که به موقع تشخیص داده شود روند جا اندازی استخوان نیز به هنگام انجام می شود. با درمان بیماری دررفتگی لگن در مراحل اولیه کودکان در آینده با هیچ مشکلی روبرو نخواهند بود و روند طبیعی راه افتادن و ساختار بدنی بدون مشکلی را خواهند داشت.

دکتر مسعود میرکاظمی

متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی
فلوشیپ جراحی تومورهای استخوانی و عضلانی
عضو انجمن بین الملی حفظ اندام امریکا و اروپا ( ISOLS )
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران ( IOA )
استاد یار دانشگاه