خشکی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو

خشکی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو چه علتی دارد؟ جراحی تعویض مفصل زانو می‌تواند تغییرات چشمگیری را در زندگی ایجاد نماید. تسکین درد مزمنی که بیماران برای سال‌ها متمادی با آن مواجه بودند یکی از تغییرات مثبتی است که پس از جراحی تعویض مفصل زانو با آن روبرو می‌شوید اما این جراحی در کنار تغییرات مثبت ممکن است با برخی عوارض منفی نیز همراه باشد. خشکی زانو یکی از مشکلاتی است که پس از جراحی تعویض مفصل زانو باعث آزار بیماران می‌شود. در ادامه‌ی این مقاله به بررسی این مشکل و راهکارهای مدیریت و درمان آن می‌پردازیم.

علت ایجاد خشکی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو عملی است که هدف آن التیام درد و بهبود عملکرد زانو است. با این وجود خشکی زانو به عنوان یکی از عوارض پس از جراحی ممکن است برای برخی از بیماران ایجاد شود. مهمترین دلایل ایجاد خشکی زانو پس از این جراحی عبارتند از:

پاسخ التهابی بدن به ترومایی که در بافت ایجاد شده است

مفصل زانو در هنگام جراحی دچار تغییر موقعیت می‌شود و این امر می‌تواند منجر به پاسخ التهابی بدن شود. التهاب پاسخی طبیعی است که در شروع روند بهبودی ایجاد می‌شود اما می‌تواند منجر به تورم، درد و عدم توانایی حرکت عضو شود. انتشار سیتوکین‌های التهابی و سلول‌های ایمنی می‌توانند موجب سفت شدن مفصل زانو پس از جراحی شود.

تشکیل بافت اسکار

تشکیل بافت اسکار یکی دیگر از دلایل خشکی زانو پس از جراحی است. در طی دوران بهبود پس از جراحی تعویض مفصل زانو، مقداری بافت اسکار در اطراف محل جراحی ایجاد می‌شود. با اینکه تشکیل بافت اسکار جهت بهبود یک امر ضروری است اما تشکیل بیش از حد بافت اسکار باعث می‌شود که حرکت زانو با مشکل مواجه شده و باعث سفتی زانو شود.

بی حرکت ماندن مفاصل به دلیل استراحت در طی دوران نقاهت

پس از جراحی تعویض مفصل زانو  به شما پیشنهاد می‌شود جهت تسریع روند بهبود و جلوگیری از عوارض بعد از جراحی برای مدتی به استراحت مطلق بپردازید. با اینکه بی‌حرکت ماندن مفصل و زانو جهت بهبودی ضروری است اما عدم تحرک زانو می‌تواند موجب کوتاه شدن ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف مفصل زانو شود، انعطاف پذیری زانو را کاهش دهد و در نهایت باعث خشکی مفصل زانو شود.

ضعف و آتروفی عضلانی

اگر ماهیچه‌ها به صورت فعال مورد استفاده قرار نگیرند در بلند مدت سفت و خشک می‌شوند و دامنه‌ی حرکتی آن کاهش می‌یابد.

تجمع مایع و تورم

تورم و یا ادم یکی از عوارض رایج پس از جراحی است که در اطراف محل جراحی ممکن است اتفاق بیفتد. این تورم به بافت‌های اطراف فشار وارد می‌نماید و مانع از حرکت طبیعی مفصل زانو می‌شود.

درد پس از جراحی

بیماران پس از جراحی به دلیل دردی که در ناحیه زانو حس می‌کنند، میزان حرکت زانو را کاهش می‌دهند، همچنین برخی از بیماران به دلیل ترس از شدت یافتن درد حتی پس از بهبودی نیز زانوی خود را کمتر حرکت می‌دهند و این موضوع به تدریج متجر به خشکی زانو می‌شود.

راهکارهای درمان خشکی زانو پس از عمل تعویض مفصل

روش‌های متعددی جهت برطرف کردن خشکی زانو پس از عمل جراحی وجود دارد. تعدادی از روش‌های موثر عبارتند از:

فیزیوتراپی

یکی از روش‌های موثر جهت برطرف کردن خشکی زانو در کوتاهترین زمان این است که تمرینات فیزیوتراپی که پس از جراحی به شما پیشنهاد می‌شود را به طور کامل انجام دهید. انجام این تمرینات می‌تواند دامنه حرکتی زانو را افزایش داده، از تشکیل بافت اسکار جلوگیری کند و در نهایت میزان خشکی زانو را کاهش دهد.

این تمرینات با توجه به توانایی جسمی بیمار و شرایط جراحی برای هر فردی منحصر به فرد است و باید توسط یک متخصص فیزیوتراپی انجام شود.

ورزش منظم

داشتن یک برنامه‌ی ورزشی روزانه می‌تواند باعث فعال نگه داشتن مفصل و عضلات اطراف زانو شود و از خشکی زانو جلوگیری نماید. می‌توانید جهت دریافت برنامه‌ی ورزشی خود از یک متخصص فیزیوتراپی کمک بگیرید.

کنترل درد

همان طور که اشاره کردیم درد زانو می‌تواند مانع از حرکت دادن زانو شود و در نهایت منجر به خشکی زانو شود. بنابراین با استفاده از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک می‌توانید شدت درد را کاهش دهید و دامنه‌ی حرکتی زانو را افزایش دهید تا از خشکی زانو پیشگیری نمائید.

استفاده‌ از کمپرس گرم و سرد

کمپرس سرد در روزهای اول پس از جراحی می‌تواند میزان التهاب را کاهش دهند و کمپرس گرم با بهبود جریان خون منجر به بهبود تحرک مفصل زانو و کاهش خشکی آن می‌شود.

ماساژ درمانی

ماساژهای ملایم به همراه تمرینات کششی باعث از بین رفتن بافت اسکار شده و میزان تحرک زانو را بهبود می‌بخشد. ماساژ و تمرینات کششی باید توسط متخصص فیزیوتراپی انجام شود.

تغذیه مناسب

هیدراته ماندن بدن و داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند در روند بهبود شما موثر باشد، از سلامت بافت زانو حمایت کند و گرفتگی عضلانی را کاهش دهد. تمام این موارد در کنار هم مانع از خشکی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو می‌شود.

خشکی زانو پس از تعویض مفصل زانو چه مدت طول می‌کشد؟

طول دوره‌‌ای که بیماران خشکی زانو را تجربه می‌نمایند در افراد مختلف، متفاوت است. به طور متوسط اغلب بیماران برای چند هفته تا چند ماه ممکن است دچار خشکی پس از جراحی تعویض مفصل زانو شوند. نکته‌ی مهم است که این عارضه موقتی بوده و به تدریج بهبود می‌یابد. پیشنهاد می‌کنیم برای بهبودی سریعتر و عدم تجربه عوارض جبران ناپذیر برای جراحی تعویض مفصل زانو به بهترین جراح تعویض مفص زانو در تهران مراجعه کنید.

دکتر مسعود میرکاظمی

متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی
فلوشیپ جراحی تومورهای استخوانی و عضلانی
عضو انجمن بین الملی حفظ اندام امریکا و اروپا ( ISOLS )
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران ( IOA )
استاد یار دانشگاه