تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی برای جایگزینی مفصل زانو با مفصل مصنوعی مصنوعی است. مفصل مصنوعی را پروتز می نامند. در این جراحی مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین مفصل آسیب دیده زانو می شود. تعویض مفصل زانو می تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو کمک کند.
شایع ترین دلیل جراحی تعویض مفصل زانو، کاهش درد ناشی از بیماری آرتریت است. افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارند معمولا در راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و بلند شدن از روی صندلی مشکل دارند.
جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می شود؟
در طول جراحی، استخوان و غضروف آسیب دیده با قطعات ساخته شده از فلز و پلاستیک جایگزین می شود. مفاصل مصنوعی و تکنیک های جراحی مناسب برای شما به سن، وزن، سطح فعالیت، اندازه و شکل زانو و سلامت کلی شما بستگی دارد.
برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا جایگزینی زانو برای شما مناسب است یا خیر، جراح دامنه حرکت، ثبات و قدرت زانوی شما را بررسی می کند. اشعه ایکس به نشان دادن میزان آسیب کمک می کند.
اگر فقط یک قسمت از زانو آسیب دیده باشد، جراحان اغلب می توانند فقط آن قسمت را تعویض کنند. اگر کل مفصل نیاز به تعویض داشته باشد، انتهای استخوان ران و ساق پا تغییر شکل می دهد. این استخوان ها لوله های سختی هستند که دارای یک مرکز نرم هستند. انتهای قسمت های مصنوعی در قسمت مرکزی نرم تر استخوان ها وارد می شود.
رباط ها نوارهای بافتی هستند که به نگه داشتن مفاصل در کنار هم کمک می کنند. اگر رباط های زانو به اندازه کافی قوی نباشند که بتوانند مفصل را به تنهایی نگه دارند، جراح ممکن است ایمپلنت هایی را به هم متصل کند تا از هم جدا نشوند.
چه افرادی به جراحی تعویض مفصل نیاز دارند؟
شما فقط در صورتی به تعویض زانو نیاز خواهید داشت که زانوی شما درد، سفتی، بی ثباتی داشته باشد و بر زندگی و فعالیت های روزانه شما تأثیر بگذارد. در یک زانوی سالم، انتهای استخوان های ران و ساق پا با غضروف سخت پوشیده شده است که به استخوان ها اجازه می دهد به راحتی در مقابل یکدیگر حرکت کنند. آرتریت به غضروف سخت آسیب می رساند به طوری که نازک می شود. در جاهایی ممکن است غضروف فرسوده شود به طوری که استخوان های شما به یکدیگر ساییده شده و فرسوده شوند.
در عمل تعویض زانو، انتهای ساییده شده استخوان ها و غضروف های سخت باقی مانده برداشته شده و با قطعات فلزی و پلاستیکی جایگزین می شوند. پلاستیک مانند غضروف سخت عمل می کند و به مفصل شما کمک می کند تا آزادانه حرکت کند. قسمت های به هم پیوسته مفصل مصنوعی به زانوی شما اجازه خم شدن می دهد و در عین حال آن را پایدارتر می کند.
اگر آرتروز زانو دارید، لزوماً نیازی به تعویض مفصل زانو نخواهید داشت. اما اگر در اثر آرتروز زانوی شما آسیب دیده باشد و درد، ناتوانی یا سفتی آن بر فعالیت های روزانه شما اثرداشته باشد، ممکن است به این جراحی نیاز داشته باشید.
حتی در این صورت، پزشک شما قبل از پیشنهاد جایگزینی زانو، اقدامات دیگری از جمله درمان های دارویی، فیزیوتراپی و کاهش وزن را توصیه می کند. اکثر افرادی که تعویض زانو انجام می دهند بالای 60 سال دارند. اگر زانو شما بسیار سفت است یا تغییر شکل داده بهتر است هر چه زودتر تعویض زانو را انجام دهید.
خطرات جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو مانند هر جراحی دیگری خطراتی را به همراه دارد. این خطرات عبارتند از:
- لخته شدن خون: جراحان معمولاً داروهای رقیق کننده خون را برای جلوگیری از این خطر توصیه می کنند. شایع ترین محل لخته شدن خون در ساق پا است. اما آنها می توانند به ریه ها بروند و کشنده شوند.
- آسیب عصبی: اعصاب ناحیه ای که ایمپلنت در آن قرار می گیرد ممکن است آسیب ببیند. آسیب عصبی می تواند باعث بی حسی، ضعف و درد شود.
- عفونت : عفونت می تواند در محل برش یا در بافت عمیق تر رخ دهد. گاهی اوقات برای درمان عفونت نیاز به جراحی است.
ایمپلنت های مورد استفاده برای تعویض زانو بادوام هستند، اما ممکن است به مرور زمان شل یا فرسوده شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به جراحی دیگری برای تعویض قطعات شل یا فرسوده نیاز باشد.
اقدامات لازم قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مصرف برخی داروها و مکمل های غذایی را قبل از جراحی خود متوقف کنید. احتمالاً به شما دستور داده می شود که بعد از نیمه شب روز جراحی خود چیزی نخورید.
برای بهبودی خود آماده شوید
برای چندین هفته پس از عمل، ممکن است نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشید، بنابراین قبل از جراحی، آنها را تهیه کنید. بعد از اینکه از بیمارستان مرخص می شوید شما به شخصی نیاز دارید که در کارهای روزمره مانند آشپزی، حمام کردن و شستن لباس‌ها کمک بگیرید.
شما باید برای بهتر کردن ایمنی و راحتی منزلتان بهتر است یکسری موارد را در نظر بگیرید:
- یک فضای راحت در طبقه همکف ایجاد کنید زیرا بالا رفتن از پله ها بعد از عمل برای شما دشوار است.
- میله های ایمنی یا نرده ای مطمئن را در دوش یا حمام خود نصب کنید.
- نرده های راه پله را ایمن کنید.
- یک صندلی ثابت با بالشتک و پشتی محکم و یک زیرپایی برای بلند کردن پای خود تهیه کنید.
- اگر توالت کم ارتفاع دارید، صندلی توالت بلند کنید.
- یک نیمکت یا صندلی ثابت برای حمام خود تهیه کنید.
عمل تعویض مفصل زانو چقدر طول می کشد؟
جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً 1 تا 2 ساعت طول می کشد. برای انجام این روش، جراح موارد زیر را انجام می دهد:
- برشی روی زانو ایجاد می کند.
- غضروف و استخوان آسیب دیده از مفصل زانو برداشته می شود
- قطعات جایگزین را در استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو قرار می دهد.
دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو
پس از جراحی، نیاز است مدتی را در بیمارستان بمانید که بستگی به نیازهای فردی شما دارد. بعضی افراد می توانند در همان روز اول به خانه بروند. ممکن است خطر لخته شدن خون پس از جراحی تعویض مفصل زانو افزایش یابد. برای جلوگیری از این عارضه، بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید.
- بعد از جراحی شما تشویق می شوید که با عصا و واکر زودتر حرکت کنید و راه بروید.
- از جوراب های کشسان بر روی ساق پا استفاده کنید. اینکار به جلوگیری از تجمع خون در وریدهای پا کمک می کند و احتمال تشکیل لخته را کاهش می دهد.
- جراح ممکن است پس از جراحی یک رقیق کننده خون تزریقی یا خوراکی تجویز کند. بسته به اینکه چقدر فعال هستید، ممکن است برای چند هفته بعد از جراحی به داروهای رقیق کننده خون نیاز داشته باشید.
- همچنین احتمالاً از شما خواسته می شود تمرینات تنفسی مکرر انجام دهید و به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید.
- به احتمال زیاد شما به یک فیزیوتراپ نیاز دارید که به شما نشان دهد که چگونه زانوی خود را ورزش دهید.
نتایج عمل تعویض مفصل زانو
برای اکثر افراد، تعویض زانو باعث تسکین درد، بهبود تحرک و کیفیت زندگی بهتر می شود. می توان انتظار داشت که اکثر تعویض زانوها حداقل 15 تا 20 سال دوام خواهد داشت.
پس از بهبودی، می‌توانید به فعالیت‌های مختلف کم‌ضرر مانند پیاده‌روی، شنا، گلف یا دوچرخه‌سواری بپردازید. اما باید از فعالیت‌های تاثیرگذارتر، مانند دویدن، و ورزش‌هایی که شامل پریدن است، اجتناب کنید.
متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی
فلوشیپ جراحی تومورهای استخوانی و عضلانی
عضو انجمن بین الملی حفظ اندام امریکا و اروپا ( ISOLS )
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران ( IOA )
استاد یار دانشگاه
0 دیدگاه