مراقبت‌های بعد از جراحی استئوتومی زانو، نقش حیاتی در تضمین موفقیت درمان و افزایش کیفیت زندگی بیمار دارند. مطالعات بالینی نشان می‌دهند که مدیریت صحیح این مرحله می‌تواند خطر عوارض جانبی را کاهش دهد، نتایج عمل را پایدار کند و بازتوانی مؤثر مفصل را تسهیل نماید. درک علمی اهمیت این دوره، به ارائه مراقبت‌های هدفمند و بهینه‌سازی فرایند درمان کمک شایانی میکند. در ادامه به کمک دکتر مسعود میرکاظمی متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی به بررسی این نکات خواهیم پرداخت.
دکتر مسعود میرکاظمی بهترین متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب‌های ورزشی با روش‌های پیشرفته، سلامت و عملکرد شما را بهبود می‌بخشد. برای مشاوره با ایشان با ما همراه باشید.
نکات مراقبتی پس از انجام جراحی استئوتومی زانو
مراقبت‌های پس از جراحی استئوتومی زانو نقش مهمی در تثبیت نتایج عمل و بهبود عملکرد مفصل دارند. در ادامه، به بررسی دقیق این نکات خواهیم پرداخت تا روند بهبود با بیشترین اثربخشی انجام شود.
کنترل درد و تورم
شدت درد و تورم پس از جراحی استئوتومی زانو بسته به نوع عمل، شرایط جسمانی بیمار و میزان فعالیت متفاوت است. برای کاهش درد و تسریع بهبود، مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب طبق دستور پزشک ضروری است، زیرا علاوه بر کاهش درد، به کنترل تورم نیز کمک میکند. استفاده از کمپرس یخ به صورت متناوب و قرار دادن یک حوله بین یخ و پوست باعث تسکین درد و کاهش تورم میشود و باید دقیقا طبق توصیه پزشک انجام شود. همچنین بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت فشار روی مفصل را کاهش داده و به جذب مایعات تجمع یافته در بافت‌ها کمک میکند، این اقدام نیز باید تحت نظر پزشک رعایت شود.
مراقبت از زخم و بخیه‌ها
مراقبت از زخم و بخیه‌ها نقش بسیار مهمی در تسریع روند بهبود دارد. ابتدا باید محل زخم همیشه تمیز و خشک نگه داشته شود و از لمس غیرضروری یا خاراندن آن خودداری شود. شستشوی دست‌ها قبل از تماس با زخم الزامی است تا میکروب‌ها وارد محل جراحی نشوند. پانسمان زخم باید طبق دستور پزشک یا پرستار تعویض شود و هنگام تعویض، محل زخم به آرامی تمیز گردد. خشک نگه داشتن زخم نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ تا زمان اجازه پزشک، از خیس شدن آن در حمام یا استخر باید اجتناب کرد و در صورت نیاز، از پوشش محافظ مناسب استفاده شود. بخیه‌ها باید همان مدت و به همان روشی که پزشک توصیه کرده حفظ شوند و از دستکاری یا بریدن آن‌ها خودداری شود.
فعالیت و تحرک
حرکت مناسب باعث بهبود گردش خون، کاهش تورم، جلوگیری از خشکی مفصل و حفظ دامنه حرکتی زانو می‌گردد. شروع قدم زدن معمولا با کمک عصا یا واکر از روزهای ابتدایی پس از جراحی توصیه میشود. میزان و شدت راه رفتن باید دقیقا طبق دستور پزشک یا فیزیوتراپ انجام شود تا فشار بیش از حد به مفصل وارد نشود. این فعالیت‌ها به تدریج افزایش می‌یابند تا عضلات اطراف زانو تقویت شده و عملکرد طبیعی مفصل بازگردد. تمرینات فیزیوتراپی نیز بخش مهمی از بازتوانی هستند و شامل حرکات سبک، کشش و تقویت عضلات اطراف زانو می‌شوند.
استفاده از وسایل کمکی
بعد از جراحی استئوتومی زانو، مفصل هنوز ضعیف است و نمی‌تواند وزن بدن را به طور کامل تحمل کند. به همین دلیل استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، واکر یا زانوبند ضروری است. این وسایل فشار روی زانو را کاهش می‌دهند، تعادل را حفظ کرده و احتمال سقوط یا آسیب را کم می‌کنند. انتخاب نوع وسیله کمکی باید طبق توصیه پزشک یا فیزیوتراپ باشد. نحوه صحیح استفاده از آن نیز اهمیت زیادی دارد، وزن بدن باید به طور متعادل بین پا و وسیله تقسیم شود و حرکت‌ها کنترل شده انجام شوند. فیزیوتراپ روش گام برداشتن، قرارگیری عصا یا واکر و استفاده ایمن از وسایل را به بیمار آموزش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تاندونیت چیست و چگونه درمان میشود؟
تغذیه و سلامت استخوان
بدن برای ترمیم استخوانها و بافت‌های اطراف زانو به مواد مغذی نیاز دارد و تغذیه مناسب باعث کاهش تورم، تقویت عضلات و بازگرداندن عملکرد مفصل میشود. پروتئین‌ها مانند گوشت کم چرب، مرغ، ماهی، تخم مرغ و حبوبات در ساخت و ترمیم بافت‌ها نقش دارند. کلسیم و ویتامین D برای استحکام استخوانها ضروری هستند و ویتامین C، منیزیم، فسفر و زینک به ترمیم بافت و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. نوشیدن آب کافی نیز جریان خون و روند بهبود را تسهیل میکند.
پیگیری‌های پزشکی
پیگیری‌های پزشکی پس از جراحی استئوتومی زانو نقش مهمی در اطمینان از بهبود صحیح مفصل و جلوگیری از عوارض دارند. پزشک جلسات پیگیری مشخصی را تعیین میکند تا وضعیت زخم و بخیه‌ها، دامنه حرکتی زانو، قدرت عضلات و تعادل بیمار بررسی شود. در صورت نیاز، تصاویر رادیولوژی برای ارزیابی جوش خوردن استخوان گرفته میشود و داروهای مسکن، ضد التهاب و مکملها نیز طبق نظر پزشک تنظیم می‌شوند.
نتیجه‌گیری
رعایت مراقبت‌های پس از جراحی استئوتومی زانو و پیگیری منظم پزشکی نقش بسیار مهمی در بهبود سریع و کاهش عوارض احتمالی دارند. اجرای صحیح نکات مراقبتی، تغذیه مناسب، فعالیت کنترل شده و استفاده درست از وسایل کمکی، فرآیند ترمیم را تسریع میکند و کیفیت زندگی بیمار را افزایش می‌دهد. همچنین مراجعه به پزشک و تیم درمانی با تجربه، خطر بروز عفونت و مشکلات حرکتی را کاهش داده و اطمینان می‌دهد که روند بهبود به صورت ایمن و موثر ادامه یابد.
سوالات متداول
مدت زمان بازگشت به عملکرد طبیعی زانو بستگی به نوع جراحی، وضعیت جسمانی بیمار و رعایت مراقبت‌ها دارد. معمولا چند ماه طول می‌کشد تا دامنه حرکتی و قدرت عضلات به حد مطلوب برسد.
مصرف مکملها مانند کلسیم و ویتامین D تنها در صورت نیاز و طبق دستور پزشک توصیه میشود و به تسریع ترمیم استخوانها کمک میکند.
زمان بازگشت به رانندگی بسته به سرعت بهبود، کنترل درد و توانایی تحمل وزن روی پای جراحی شده متفاوت است. معمولا پزشک زمان مناسب رانندگی را مشخص میکند و نباید قبل از تایید پزشک اقدام کرد.
متخصص ارتوپدی و تورماتولوژی و آسیب های ورزشی
فلوشیپ جراحی تومورهای استخوانی و عضلانی
عضو انجمن بین الملی حفظ اندام امریکا و اروپا ( ISOLS )
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران ( IOA )
استاد یار دانشگاه
۰ Comments